aladonc

Retour 

1. adv.

a. '[se rapportant au passé] alors, en ce temps‑là, à ce moment‑là, à cette époque(‑là)'

PseudoTurpP 70,2: De l'issimple de l'almorna del cavalher mort. Aquest issimple aladonc fo a totz mostratz

PseudoTurpP 108,14: e dih [c.‑à‑d. Rotlan] que, si el se·n anava amb el e lhi mostrava Marsiri, que el lo laissaria anar… E aladonc Rotlan no conoussia Marsiri.

PseudoTurpP 126,3: Aladonc se levet una costuma entre·l pobol que la terra que denan era apelada Gallia, adonc fo apelada Fransa

PseudoTurpP 105,5: E haladonc demoravo vas Cesaraugusta ·ij· reis sarrasis

SElzC 158,27: E per aquestas cauzas fo apelada per Alzeas de Sabra, aujol [éd. aviol] de so marit, dejotz del cal aladonc ero.

1347LVertLacG 49,23: … per ordenansa say en reyre facha per lo bayle loqual presidia per lo senhor aladonx de la dicha vila…

1389 Saint‑FlourDAOA 39a: … de me Armant del Treu que era lioctenens aladonc de mons. lo bailliou…

1392/93CConsAlbiV2 2:125,816: E sus aquo, lo Pauco de Lantar escrius als senhors cossols d'Albi, que aladonc ero, que lhi bailesso los buous

v. 1397 Saint‑FlourDAOA 39a: … de certanas iniurias a la gleysa faytas de Saint Flour et a mos. Archimbalt, aladonc evesque

1398 Saint‑FlourDAOA 39a: … per una letra a luy autreghada per P. Jovenros, P. Peschau et P. Barres, aladonc cosssols de S. Flour…

1434 BordeauxArchGir 1:36,7: … et bens et causas mobles et no mobles, quausque fossan… que los avantditz Arnaud Bernard et Johan Bernard, pay et filh, aven et tenen aladonc et aver et tener deven… avants l'autrey et confession de la dita carta…

b. '[articulation temporelle dans un contexte narratif] alors, là‑dessus, sur ce, ensuite'

JoanCalmJeanrJoies 17,64: … dizen: «Aras es tot fenit; / En las tiuas mas comandi l'esperit», / Ez aladoncx fenic per esta guisa

PseudoTurpP 79,22: … aissi Karle… amb los denan ditz aqueri Yspanha ha la honor de Dieu. Aladonc totas las ostz se vau ajostar en las landas de Bordels

VoySPatJeanrVVoy 443: … e dis me talas paraulas… E aladonc ieu dissi ly que…

1279LVertLacG 44,16: Apres aysso fo assignat jorn… a comparer davan lo dig moss. lo jutge… e car era hora tarda, fo lo dia continuat entro le dema. Loqual endema comparego… Et aladoncz lo dig moss. lo jutge pronuntiet…

c. '[vue prospective] alors, à ce moment‑là, dans ce cas'

JoanGombJeanrJoies 20,49: … la quant l'ora doptoza / S'apropiara de la mort riguoroza; / Quez aladonc, per vostra gran clemenssa, / Siatz ma deffensa

ReglChanJ 45: Que a totas las horas del dia, quan se cantaran [c.‑à‑d. los psalms], las cortinas del cor sian tendudas, sino a la elevatio del cor de Jhesu Crist, e aladonc sian ostadas.

1341 Saint‑FlourDAOA 39a: … que degus hom ni deguna femna non sia tant auzatz… de comprar per revendre chabritz, anhels… sai que lasdeitas chausas siant vengudas o portadas en la plassa de S. Flor, ni aladonc troque a la hora de tercia…

1358 BordeauxArchGir 31:246,20: … si no, per auentura… lo senhor o sons comandamentz se corelhes d'eus o d'aucun de lur, quar certas aladonc sera tingut far dreit dauant lo senhor

1392ÉtBayC 353,3: … que ades aqui medihs jurin en le man dou maire qui aladonx sera en cort…

1392ÉtBayC 353,24: E plus iuri que totes les cises, calonis e diers… fera meter en les manx dou tesaurer de le biele qui aladonx sera, e que nulhe caloni, cise… no remetera ni quitera a nulhe persone, chetz boler o ordenanse dous esquiuins qui aladonx seran.

15e s. BordeauxArchGir 27:337,6: e au cas que lodeyt aumoyney no fassa lodeyt aniuersari… que lodeyt senhor abat, qui aladonc sera, e lo combent lo puscan conpellir

d. 'donc, en conséquence'

ElucS 346,22: Et quaysh de totz les autres membres ve [c.‑à‑d. le sanc] ves la bocca, quar ad horas del cervel, et la vetz es la cara roja e·ls uelhs, ad horas del pulmo, et aladonc le sanc es espumos

e. '[reprenant une subordonnée temporelle qui précède] alors'

QuinqSeptB 17a,15: Ara cum diables veira c'om temera Deu… e veira celui qu'avia estat sobreirs e luxurios, amesurat e chaste, aladonc el forcena

SElzC 238,5: Cum una vetz volgues sproar si era en sa derrieyra hora de la mort [e] lhi toques la ma, e aladonc ubren sos huelhs e regardan lhuy de drech, dish li…

LÉpervC 83,1539: … que quant si venia ha hun cascun Sanct Jehan Baptista, que aladonc se deja acomensar de levar ho far levar los sobres digz pesatges entro al autre Sanct Joan Baptista

f. '[reprenant une subordonnée conditionnelle qui précède] alors, en ce cas'

13e s.DocRouergC 150,2: Item, se hom intra en ort ho en camp ho in vigna per penre frucha ses cossel de son don, que aladonc pagon set solz

LÉpervC 92,1830: Et se era cas que non portesso los sobres digs sals conduchs… volhem que aladonc elz ou ellas pago…

LÉpervC 99,2021: et en lo cas que se endeveguessa per haventura ou altramen que una bestia… ne portessa tres sportissis, aladonc non volhem que elz pago… mas ·xj· ds tz.

2. adj.

'[se rapportant au passé] d'alors'

1347LVertLacG 48,23: … la conoyssensa… say en reyre obtenguda per la part de Bertran Miquel e de sos nebotz, predecessors en las dichas mandaduras del dig Arnaut… contra los cossols aladonx de la dicha vila…